De campagne Wij eisen de nacht op benadrukt het gevoel van onveiligheid dat veel vrouwen ervaren wanneer zij ’s nachts alleen over straat gaan. Het is terecht dat seksueel geweld en pervers gedrag krachtig worden veroordeeld. Mannen horen altijd met respect te handelen en grensoverschrijdingen mogen nooit worden gebagatelliseerd. Toch gaat de discussie steeds vaker verder dan dat. Wat vroeger werd gezien als een flirt of een blik wordt nu al snel als bedreiging of misdraging bestempeld. Een man die in de sportschool naar een vrouw kijkt kan worden weggezet als stalker, ook wanneer ze zelf opvallend gekleed rondloopt.
Dit verdwijnen van nuance heeft verstrekkende gevolgen. Gewoon sociaal contact en grensoverschrijdend gedrag worden op één lijn geplaatst. Mannen worden daardoor onzeker en vermijden initiatief. Sommigen trekken zich volledig terug en belanden in isolement, waar frustratie en teleurstelling zich opstapelen. In extreme gevallen uit zich dat in de incel-cultuur waarin teleurstelling omslaat in vijandigheid tegenover vrouwen.
Onderzoek laat zien dat opvoeding hierin een grote rol speelt. Meisjes worden vaak overbeschermd opgevoed en leren daardoor minder om te gaan met kritiek en weerstand. Ouders zijn vier keer zo vaak geneigd dochters te waarschuwen voor risico’s, terwijl zonen juist gestimuleerd worden om uitdagingen aan te gaan. Dit patroon leidt tot meer angst, minder veerkracht en een grotere gevoeligheid voor sociale dreiging bij meisjes. Wanneer zij volwassen worden, projecteren ze dat sneller op mannen. Het debat over mannelijk gedrag wordt daardoor eenzijdig, waarbij mannen collectief verantwoordelijk worden gehouden, terwijl vrouwen weinig zelfkritiek tonen op de rol die opvoeding en socialisatie spelen.
De geschiedenis leert dat een samenleving niet sterker wordt door mannelijkheid te ontkennen, maar door balans te vinden tussen kracht en zorg. In de middeleeuwen was het dagelijks leven harder en gevaarlijker dan nu en toch hielden gemeenschappen stand door weerbaarheid te ontwikkelen. Als Europa vandaag kiest voor een cultuur waarin mannelijkheid vooral verwarring en angst oproept, dan verzwakt het collectieve weefsel.
Wie verder kijkt, ziet dat andere samenlevingen juist het tegenovergestelde doen. In Rusland is mannelijkheid opnieuw stevig verankerd in het maatschappelijke zelfbeeld, versterkt door oorlog en crisis. Ook in het Midden-Oosten en in delen van Azië wordt mannelijkheid gekoesterd als fundament van sociale stabiliteit en bescherming. Internationale studies tonen aan dat westerse landen hun dominante mannelijkheidsidealen sneller afbreken dan andere regio’s, en dat deze verschuiving samenhangt met een afnemende veerkracht in tijden van crisis.
Daarin ligt een groter risico voor Europa. Een samenleving die haar eigen mannelijkheid verdacht maakt, ontneemt zichzelf een natuurlijke krachtbron. Terwijl hier een blik of een flirt al wordt gelabeld als gevaar, bestaan er culturen die zonder moeite harde omgangsvormen omarmen en die mannelijkheid gebruiken als bindmiddel. Als wij onszelf verzwakken door decadentie en verwarring, verliezen we niet alleen sociale samenhang maar ook de capaciteit om weerstand te bieden aan externe druk. Uiteindelijk kan dat leiden tot het verval van een beschaving die haar fundamenten zelf heeft ondermijnd.
Typify 