De opkomst van incels is een fenomeen dat steeds meer aandacht krijgt in media en wetenschap. De term incel komt van involuntary celibate en verwijst naar mannen die zichzelf omschrijven als onvrijwillig celibatair. Het gaat vaak om jonge mannen die geen partner vinden en daar vrouwen of de samenleving de schuld van geven. Wat begon als een neutrale term is uitgegroeid tot een subcultuur die doordrenkt is van misogynie, online woede en een gevoel van minderwaardigheid dat wordt omgebogen naar een identiteit die trots moet uitstralen.
Een opvallend element binnen deze subcultuur is het gebruik van de term lone wolf. Veel incels zien zichzelf als een soort nieuwe man die geen behoefte heeft aan sociale verbindingen. Zij vergelijken zichzelf met een wolf die zich afzondert van de roedel en in solitaire kracht door het leven gaat. Het idee klinkt aantrekkelijk voor wie zich buitengesloten voelt, maar is in werkelijkheid een paradox. Wolven zijn groepsdieren en juist de samenwerking in een roedel maakt hen sterk. Door zich te identificeren als lone wolf maken incels van hun isolement een identiteit die hen zogenaamd verheft boven de massa, terwijl het hen in werkelijkheid steeds dieper de eenzaamheid in trekt.
Het narratief van de lone wolf wordt versterkt door de huidige tijdgeest waarin individualisme wordt verheerlijkt. Succes wordt vaak voorgesteld als een persoonlijke strijd die men in isolement moet winnen. Figuren als Andrew Tate en ook minder bekende stemmen zoals Bud Watson weten dit gevoel slim uit te buiten. Zij presenteren zich als voorbeelden van de man die geen ander nodig heeft en die door discipline, rijkdom en dominantie zijn eigen pad bewandelt. Voor jonge mannen die zich niet gezien voelen, is dit een aantrekkelijk verhaal. Het biedt een illusie van kracht en onafhankelijkheid, maar versterkt juist de kloof tussen fantasie en realiteit.
De aantrekkingskracht van dit gedachtegoed komt niet uit het niets. Er zijn maatschappelijke ontwikkelingen die meespelen. Sommigen wijzen op de invloed van de zogenoemde woke cultuur en het ontbreken van mannelijke rolmodellen in het onderwijs. Anderen leggen verbanden met milieufactoren zoals plasticvervuiling die mogelijk de testosteronspiegels verlaagt en bijdraagt aan een crisis in mannelijke identiteit. Daarnaast spelen veranderende verwachtingen in de datingcultuur een rol. Vrouwen stellen hogere eisen aan mannen en spiegelen zich aan beelden die ze op sociale media zien. Voor veel jonge mannen is dat een standaard waar zij niet aan kunnen voldoen.
Tegelijkertijd zien we dat de technologie deze dynamiek verder kan uitvergroten. Waar mannen die geen partner vonden vroeger konden uitwijken naar sekspoppen, verschijnen er nu steeds realistischer seksrobots op de markt, met name in Azië. Deze robots worden gepresenteerd als eenvoudiger alternatieven voor relaties zonder emotionele complexiteit. Voor mannen die zichzelf als lone wolf zien, is dit een verlokkelijke vervanging van menselijke nabijheid. De gevaren zijn duidelijk. Het risico bestaat dat sociale isolatie niet langer dan een probleem wordt ervaren, maar als een vanzelfsprekend alternatief dat door technologie wordt gefaciliteerd. Daarmee dreigt een samenleving waarin menselijke verbinding wordt vervangen door kunstmatige vervulling.
Onderzoekers waarschuwen dat dit niet alleen een persoonlijke valkuil is, maar ook maatschappelijke risico’s met zich meebrengt. Sommige incels die zichzelf als lone wolf beschouwen, verheerlijken geweld en zien zichzelf als strijders tegen een vijandige wereld. In extreme gevallen leidt dit tot lone wolf terrorisme waarbij individuen zonder duidelijke banden met organisaties gewelddadige aanslagen plegen. Dit maakt het des te belangrijker om signalen vroeg te herkennen.
Voor ouders betekent dit dat ze alert moeten zijn. Het gevaar zit niet alleen in de aantrekkingskracht van polariserende figuren zoals Andrew Tate, maar ook in de subtielere verschuiving naar een identiteit als lone wolf. Wanneer een zoon zich steeds meer afzondert, zich nadrukkelijk presenteert als iemand die niemand nodig heeft en trots is op zijn eenzame positie, kan dat wijzen op een patroon van vervreemding. Het vraagt om gesprek, begrip en begeleiding voordat de afstand onoverbrugbaar wordt.
De lone wolf is geen nieuwe evolutionaire man maar een sociaal geconstrueerde reactie op afwijzing en vervreemding. Het is een identiteit die misleidend kracht uitstraalt, maar in werkelijkheid de deur sluit naar verbinding en groei. Het is de taak van de samenleving om daar niet alleen kritisch naar te kijken, maar ook alternatieven te bieden. Jongeren hebben rolmodellen nodig die laten zien dat mannelijkheid niet draait om dominantie of isolement, maar om kracht die juist groeit in relatie met anderen.
