De aanloop naar de top tussen Donald Trump en Vladimir Poetin in Alaska laat zien dat internationale diplomatie niet altijd via vaste paden loopt. Terwijl EU-leiders, Mark Rutte en Volodymyr Zelensky vooraf overleg voerden, bleef Den Haag opvallend buiten beeld. Minister-president Dick Schoof zat niet aan tafel bij de voorbereidende gesprekken. Dat roept de vraag op of Nederland door de instabiliteit van het huidige kabinet buitenspel is gezet of dat er sprake is van een bewuste strategie omdat Rutte er al namens de NAVO zit.
De gesprekken in de aanloop naar de top werden geleid door Duitsland en draaiden om een gecoördineerd standpunt richting Rusland. Europese leiders benadrukten dat Oekraïne onmisbaar is in elke toekomstige deal en dat geen enkel akkoord kan worden gesloten zonder haar instemming. Rutte sprak als NAVO-secretaris-generaal over de kans op een doorbraak, maar hield vast aan het principe dat Oekraïne zelf haar soevereiniteit moet verdedigen. Trump omschreef de bijeenkomst met Poetin als een luisteroefening die mogelijk de basis kan vormen voor vervolgafspraken waarbij ook Zelensky direct betrokken zou worden.
Dat Nederland geen eigen stoel had in dit overleg, wekt verbazing. Het demissionaire kabinet zou een reden kunnen zijn, maar in de diplomatie geldt dat regeringen in afwachting van verkiezingen vaak gewoon meedraaien. Mogelijk lag de keuze eerder bij de samenstellers van de bijeenkomst, die kozen voor de grootste militaire en economische spelers in het conflict. Daarmee wordt Den Haag niet gezien als onmisbare directe speler, maar eerder als partner binnen bredere EU en NAVO verbanden.
De gevolgen zijn meer dan symbolisch. Afwezigheid bij de voorbereiding van een mogelijk vredesakkoord betekent dat Nederland minder invloed kan uitoefenen op cruciale punten zoals mensenrechten, defensiebudget en inzet van vredestroepen. Het kan bovendien intern politieke kritiek opleveren. De vraag zal in de Tweede Kamer snel klinken of Nederland zich wel voldoende heeft ingespannen om aanwezig te zijn.
Den Haag heeft internationaal nog steeds een reputatie als stad van vrede en recht, maar die status wordt niet vanzelf behouden. Als Nederland vaker ontbreekt bij bilaterale crisisoverleggen, kan dat beeld slijten. Zeker nu andere landen hun rol stevig opeisen. Of de afwezigheid van Dick Schoof bij dit overleg een strategische keuze was of een gemiste kans, zal pas blijken als de uitkomst van de top in Alaska bekend wordt. Eén ding staat vast Nederland moet opletten dat Den Haag niet alleen nog als decor wordt gebruikt, maar ook als plaats waar beslissingen daadwerkelijk worden beïnvloed.
Met Typify blijf je op de hoogte van hoe beslissingen in Den Haag ons dagelijks leven raken en ontdek je welke verhalen achter de schermen het verschil maken.
Typify 