In de Europese politiek wordt migratie vaak besproken in termen van opvang, humaniteit en integratie. Toch wordt zelden benoemd dat de soepele asielwetten van Europa in sommige gevallen een geopolitieke bijwerking hebben die veel donkerder is. Ze kunnen namelijk een prikkel vormen voor regimes om bewust minderheden weg te werken uit hun land. Niet door massamoord zoals in de vorige eeuw, maar door het creëren van omstandigheden waardoor deze bevolkingsgroepen massaal vertrekken.
Dit fenomeen wortelt in een pijnlijk koloniaal verleden. Tijdens het verdeel en heersbeleid van Europese mogendheden kregen in veel kolonies etnische minderheden de macht, vaak gesteund met wapens en politieke rugdekking. Na de onafhankelijkheid sloegen de verhoudingen om. In plaats van machtsposities kregen deze groepen te maken met vijandigheid, discriminatie en soms openlijke vervolging. Waar geweld vroeger openlijk werd toegepast, is er nu een subtielere weg: druk uitoefenen tot vertrek, wetend dat de Europese Unie hen relatief snel en ruimhartig asiel zal verlenen.
Syrië is een voorbeeld. De Alawieten en Druzen werden decennialang in de machtsstructuur opgenomen, maar tijdens de burgeroorlog en de opkomst van extremistische groeperingen nam de druk op deze minderheden enorm toe. Velen kozen voor vertrek naar Europa omdat ze wisten dat hun kans op bescherming groot was. Israël laat een andere dynamiek zien. In de context van het conflict met Gaza zijn er signalen dat sommige beleidsmakers openlijk overwegen de bevolking van Gaza te laten vertrekken, wetend dat landen als Canada en sommige EU-lidstaten bereid zijn hen op te nemen. Zelfs voormalige Amerikaanse president Donald Trump sprak publiekelijk over het vinden van asielbestemmingen voor Palestijnen.
Het probleem zit niet alleen in de intenties van die regimes, maar ook in het signaal dat Europese landen onbedoeld afgeven. Door ruime en relatief snelle asielprocedures te combineren met een politiek klimaat waarin migratie structureel hoog op de agenda staat, wordt vertrek aantrekkelijker gemaakt voor slachtoffers van onderdrukking. Voor de onderdrukkers betekent dit een stille, goedkope en vooral internationaal geaccepteerde manier om van hele bevolkingsgroepen af te komen.
Critici van het huidige beleid waarschuwen dat een strenger asielbeleid juist zou kunnen bijdragen aan het voorkomen van zulke geopolitieke strategieën. Als de garantie op opvang niet meer zo zeker is, verdwijnt een deel van de prikkel voor regimes om deze route te gebruiken. Dat klinkt hard, maar het is een discussie die steeds vaker gevoerd wordt in kringen van internationale politiek en veiligheidsanalyses. De vraag is of Europa de moed heeft om migratiebeleid niet alleen vanuit humanitaire bril te bekijken, maar ook als strategisch wapen in geopolitieke spelletjes.
Typify 