Wat begon als een grensincident bij een eeuwenoude tempel is in een paar dagen tijd uitgegroeid tot een bloedige confrontatie tussen Thailand en Cambodja. Meer dan honderdduizend mensen sloegen op de vlucht, artillerie vuurde over en weer en straaljagers maakten hun opwachting. Terwijl de buitenwereld verbijsterd toekijkt, groeit het vermoeden dat deze oorlog meer is dan een ruzie over land alleen. Achter de schermen speelt iets groters. Een politiek rookgordijn. Een poging van een falend regime om aan de macht te blijven.
Waarom barst het nu los
De directe aanleiding lijkt klein Een paar Thaise soldaten raken gewond bij een explosie langs een slecht afgebakende grens Cambodja beschuldigt Thailand van militaire provocatie Thailand zegt zich alleen te verdedigen Er volgen beschietingen over en weer en binnen dagen is de vlam in de pan.
Maar onder de oppervlakte borrelt al veel langer onrust De regio rond de Preah Vihear tempel is al jaren gevoelig De tempel zelf is door het internationaal gerechtshof aan Cambodja toegekend, maar de omliggende gebieden zijn betwist Beide landen beschouwen het gebied als symbool van nationale trots en wie de controle heeft, scoort politiek.
De binnenlandse spanningen in Cambodja
Volgens analisten komt het initiatief voor escalatie niet zomaar uit het niets De regering van premier Hun Manet zoon van voormalig leider Hun Sen staat onder druk Economische groei stagneert corruptieschandalen duiken op en de kritiek op zijn leiderschap groeit snel.
Cambodja heeft recent wetten aangenomen waarmee staatsburgerschap kan worden ingetrokken bij zogenaamd ontrouwe burgers en oppositieleden Regeringsgezinde media wijzen inmiddels nadrukkelijk naar Thailand als vijand Een klassiek patroon dat vaak voorkomt bij autoritaire regimes die met de rug tegen de muur staan.
Door een externe vijand te creëren kan de regering zich profileren als verdediger van het volk en tegelijk de binnenlandse oppositie kaltstellen Politiek gezien is oorlog soms eenvoudiger dan hervorming.
Thailand reageert hard maar behoedzaam
Thailand reageerde op de eerste aanvallen met luchtaanvallen en evacuaties van grensregio’s De Thaise regering lijkt het conflict nog niet volledig te willen militariseren, maar ziet zich wel gedwongen om haar burgers te beschermen en het leger in te zetten.
Toch lijkt Thailand geen belang te hebben bij escalatie Integendeel de timing is ongunstig Binnenlands is het politieke landschap verdeeld en er spelen spanningen tussen de burgerlijke regering en het militaire establishment Die laatste kan echter wel baat hebben bij een conflict dat de aandacht afleidt van interne verdeeldheid!
Een conflict met grotere spelers op de achtergrond
China speelt op de achtergrond een stille, maar belangrijke rol Het land investeert zwaar in Cambodja en heeft vermoedelijk militaire toegang tot een marinebasis aan de Cambodjaanse kust.
Ook wordt China vaak gezien als bondgenoot van het Hun regime dat nu onder vuur ligt in binnen en buitenland. Westerse landen waaronder de Verenigde Staten roepen op tot kalmte, maar hebben weinig invloed in de regio.
Het conflict heeft zo naast een regionale ook een geopolitieke dimensie waarbij de machtsstrijd tussen invloedssferen in Azië duidelijk voelbaar is.
Waarom oorlog als strategie terug is
De opmars van populisme en autoritair leiderschap wereldwijd maakt geweld als strategie opnieuw acceptabel Of het nu gaat om Rusland Oekraïne, Israël Gaza of Cambodja Thailand het patroon is hetzelfde.
Leiders die onder druk staan grijpen terug op nationalisme, conflict en militaire macht om hun positie te behouden.
Dat dit samenvalt met een hernieuwde invloed van Trump in de Verenigde Staten is opvallend Trumps politieke stijl zet wereldwijd de toon voor hardere grenzen afkeer van multilaterale samenwerking en het bagatelliseren van diplomatie Hoewel hij geen directe rol speelt in Zuidoost-Azië draagt zijn voorbeeld bij aan een wereld waarin militaire actie minder taboe is geworden.
De prijs wordt lokaal betaald
Wat deze oorlog ook is een geopolitiek schaakspel, een rookgordijn of een wraakactie, het zijn de gewone mensen die de prijs betalen.
Duizenden families zijn hun huis kwijt, scholen zijn gesloten ziekenhuizen geraakt door beschietingen en de angst in de grensstreek is tastbaar.
Zolang politieke leiders oorlog als middel blijven inzetten om interne problemen op te lossen blijft de regio gevangen in een cyclus van geweld.
Typify 